มีบทความที่น่าสนใจ ตีพิมพ์เมื่อ 7/07/2023 สองวันที่ผ่านมา
เป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลในอดีตตั้งแต่ปี 2007-2019 จากผู้ป่วย PV 82,960 คน ซึ่งเป็นฐานข้อมูลจำนวนมาก
เป็นการศึกษาถึงอัตราการเกิดเลือดอุดตันชนิดที่เกิดเป็นลิ่มเลือดก่อน แล้วเกิดอุดตันในหลอดเลือดของอวัยวะ เรียกว่า Thromboembolism
อุบัติการณ์นี้มีชื่อเรียกว่า Thromboembolic events (TE)
พบว่า ผู้ใช้เพียง Hydroxyurea(HU) เพียงอย่างเดียวตลอดระยะเวลาการรักษาจำนวน 3,852 คน มีอัตราการเกิด TE ลดลงในช่วงแรก แต่เพิ่มขึ้นในภายหลัง ที่ใช้ HU ต่อ
ส่วนผู้ใช้ HUในระยะแรกแต่คุมอาการไม่ได้และเปลี่ยนมาเป็น Ruxolitinib จำนวน130 คน มีอัตราการเกิด TE ลดลงในช่วงที่ใช้ HU และไม่เพิ่มขึ้นในภายหลังใช้ Ruxolitinib
การศึกษานี้เริ่มในปี 2007 ในขณะที่ ruxolitinib ได้รับการรับรองในปี 2011 จึงเห็นได้ว่ากลุ่มตัวอย่างแรกมีจำนวนมากกว่ามาก
ส่วนสำคัญที่สุดไม่ใช่แค่ผลของ TE ที่ปรากฎนี้ในคนที่ใช้ HU ตลอดการรักษาโดยไม่เปลี่ยน
แต่มีการเก็บค่าเลือดของผู้ป่วยเพื่อใช้เป็น biomarker สำหรับการพยากรณ์โรค และพบว่า ค่าเลือดที่มีนัยสำคัญที่ก่อให้เกิด TE
อัตราการรอดจากการเกิด TE ต่ำ (เกิด TEได้สูง)
Biomarkers ที่ identify ได้
RDW ต่ำ
Neutrophils สูง
Lymphocytes ต่ำ
ในผู้ป่วย PV แทบทุกคน จะมี Neutrophils สูง และ Lymphocytes ต่ำเป็นปกติอยู่แล้ว
มีการศึกษาในอดีตที่ผมเคยเขียนไว้ถึงการพยากรณ์การพัฒนาของโรค นอกจากการใช้ค่า LDH สำหรับ MPNs แล้ว ยังใช้อัตราส่วนของ Neutrophil/Lymphocytes (ยิ่งสูงยิ่งไม่ดี)
ในการศึกษานี้พบว่า RDW หรือ ความแตกต่างของขนาดเม็ดเลือดแดง “ต่ำ” เป็นความเสี่ยงสูงที่จะเกิด TE ร่วมกับ Neutrophils ที่สูงหรือ Lymphocytes ที่ต่ำ
การอ่านค่าเลือดใน PV ไม่ควรดูแค่ HB, HCT แต่ควรดูให้ครบทุกค่าประกอบกันเพื่อประเมินความเสี่ยง
โดยเฉพาะ PV ยกตัวอย่างความผิดพลาดที่เกิดขึ้นบ่อยๆใน PV ดูแค่ HB ต่ำ HCT ต่ำ เลยให้ไปตรวจ ferritin เห็นว่าต่ำจึงให้ธาตุเหล็กซึ่งไม่ถูกต้อง
การเห็นค่า RDW ที่สูง MCV ปกติหรือต่ำ เราจะรู้ว่าภาวะซีดนี้เกิดจากโรคเรียก functional iron deficiency ไม่ควรให้ธาตุเหล็กเสริม
ผู้ป่วย PV จึงควรเรียนรู้การอ่านค่าเลือดในผลตรวจ CBC ให้ละเอียดทุกค่า
^^
การเกิด TE ในช่วงระยะเวลาที่รักษาด้วยยา 2 ชนิด
เส้นสีแดง ใช้ HU ตลอดการรักษา
เส้นสีน้ำเงิน เปลี่ยนจาก HU มาเป็น Ruxolitinib
คนเป็น PV ระยะแรกๆ RDW จะค่อนข้างสูง โดยเฉพาะเมื่อมีการใช้ยากดเม็ดเลือด เพราะจะมีการสร้างและทำลายเม็ดเลือดที่ไม่มีรูปแบบ ทำลายมากสร้างมาก ความแตกต่างของขนาดเม็ดเลือดแดงจึงมาก
เมื่อใช้ไปนานๆ จนค่า RDW ต่ำ (ในการทดลองใช้ค่าที่ต่ำกว่า 14.xx) ควรระวังเรื่อง TE ดูสัดส่วนของเม็ดเลือดขาวแต่ละชนิดในผล CBC
Cr: the owner of data และ ขอขอบคุณ คุณบูรชัยที่ช่วยสรุปข้อมูล