โรคมัยอีโลโพรลิฟเฟอเรทีฟ (Myeloproliferative disease)
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์
โรคมัยอีโลโพรลิฟเฟอเรทีฟ (Myeloproliferative disease ย่อว่า MPD) หรืออีกชื่อคือ “Myeloproliferative disorder ย่อว่า MPD เช่นกัน” แต่ปัจจุบันองค์การอนามัยโรคได้ใช้ชื่อโรคนี้ว่า “Myeloproliferative neoplasm ย่อว่า MPN” เป็นกลุ่มโรคต่างๆที่เกิดจากมีการผิดปกติในการแบ่งตัวเพิ่มจำนวนมากเกินไปของเซลล์ชนิดต่างๆของไขกระดูก
โรคต่างๆที่จัดอยู่ในกลุ่มโรค MPD ได้แก่
• มะเร็งเม็ดเลือดขาวซีเอ็มแอล (อ่านเพิ่มเติมในเว็บ haamor.com)
• มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิดเกิดจากเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด Neutrophilสูง(Chronic neutrophilic leukemia)
• โรคเลือดหนืด(Polycytemia vera): (อ่านเพิ่มเติมในเว็บ haamor.com)
• โรคพังผืดในไขกระดูกชนิดปฐมภูมิ(Primary myelofbrosis ย่อว่า PMF)
• โรคเกล็ดเลือดสูงปฐมภูมิ(Primary หรือ Essential Thrombocythemia)
• โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิดมีเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดEosinophil สูง(Chronic eosinophilic leukemia)
• โรคไขกระดูกสร้าง Mast cell สูงมากผิดปกติ(Mastocytosis)
โรคต่างๆในกลุ่ม MPD เป็นโรคพบได้ทั่วโลก แต่เป็นโรคพบน้อย พบได้ทั้งในผู้หญิงและในผู้ชาย และเป็นโรคมักพบในผู้ใหญ่
โรคMPD เป็นโรคที่ยังไม่ทราบสาเหตุ แต่มักมีความสัมพันธ์กับพันธุกรรมที่ผิดปกติ และมีอาการได้หลากหลายขึ้นกับว่าเป็นโรคชนิดใด
แพทย์วินิจฉัยโรคกลุ่มนี้ได้จาก ประวัติอาการ การตรวจร่างกาย และที่สำคัญ คือ จากการตรวจเลือดCBC การตรวจไขกระดูกด้วยการตรวจทางเซลล์วิทยา หรือด้วยการตรวจทางพยาธิวิทยา และการตรวจหาจีน/ยีน/Gene ผิดปกติจากการตรวจเลือด
การรักษาโรคMPD จะเป็นการรักษาด้วย ยาเคมีบำบัด หรือ ยารักษาตรงเป้า ร่วมกับการรักษาประคับประคองตามอาการ
การพยากรณ์โรคของโรคในกลุ่มนี้ จัดว่ามีความรุนแรงในระดับปานกลาง ผู้ป่วยมักต้องได้รับการดูแลรักษาต่อเนื่องตลอดชีวิต แต่ผู้ป่วยมีโอกาสมีชีวิตอยู่ได้นานหลายปี
อนึ่ง ผลข้างเคียงจากโรคกลุ่มMPD ที่พบบ่อย ได้แก่
• มีตับโต มีม้ามโต
• โรคเกาต์
• ภาวะซีด
• เลือดออกง่าย
• ไตวาย
• ตับวาย
• โรคหลอดเลือดหัวใจ
• โรคหลอดเลือดสมอง
• ติดเชื้อต่างๆได้ง่าย ทั้งเชื้อไวรัส และแบคทีเรีย
• อาจมีการเปลี่ยนแปลงไปเป็นมะเร็งในระบบโรคเลือด เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันเอเอ็มแอล
